Paproć to jedna z tych roślin które cieszy się ogromnym powodzeniem od lat i nic nie wskazuje aby to miało się zmienić. Być może to zasługa stosunkowo łatwej uprawy, pięknych liści a może faktu iż gatunki uprawiane w domach są bezpieczne. Warto wiedzieć jak obchodzić się z przedstawicielami najstarszych roślin.
Paprotka w domu. Co warto wiedzieć
Ta jedna z najpopularniejszych zielonych mieszkańców globu doskonale czuje się zarówno pod dachem jak i na wolnym powietrzu. Jej małe wymagania i wiele gatunków o ciekawych liściach sprawia że są doskonałą dekoracją łazienek, salonów a nawet pokoi dziecięcych. Wybierać można od skromnych, małych okazów mających zaledwie kilkanaście centymetrów, poprzez bogato obrośnięte „pierzaste”, gładkie aż po kilkudziesięciocentymetrowe zwisłe odmiany. Odpowiednio zadbane o długich liściach potrafią osiągać nawet 2 m. Praktycznie miłośnicy dżungli z powodzeniem mogą ozdobić mieszkanie tą jedną rośliną, a i tak nie będzie ono nudne.
Jedną z cech charakterystycznych są korzenie powietrzne, zwane wąsami. Co do ich konieczności ogrodnicy maja podzielone zdania. Na pewno jeśli nasza roślinka rośnie na wierzchu ziemi, dobrze jest wąsy uziemiać. Zapewnią większą stabilność i pobieranie wody z doniczki. Ich nadmiar śmiało można obciąć. Jednak przed tym zabiegiem sprawdźcie czy przypadkiem nie rozwijają się na nich odnóżki. Dzieje się tak szczególnie gdy korzeń powietrzny długo styka się z ziemią.
Warunki uprawy paprotki
Pielęgnacja paproci
Wymagania są stosunkowo niewielkie. Rośliny lubią zarówno wilgoć w powietrzu jak i wilgotne podłoże, jednak nie znoszą stojącej wody i przemoczenia korzeni. Najlepsze dla nich są doniczki z otworami, którymi wyleci nadmiar wody. Dobrze jest podlewać ustaną wodą lub deszczówką o temperaturze pokojowej. Gdy ziemia będzie mocno wilgotna, podstawkę opróżniamy. Wbrew pozorom nie boją się przesuszenia i jeśli będziemy skąpić im podlewania będą rosły mniej obficie i wolniej ale przeżyją. Przy długotrwałej suszy i braku wilgoci w powietrzu listki będą tracić kolor, a w niektórych gatunkach zasychać. Szybkim sposobem na nawilżenie a także na usunięcie kurzu, który chętnie zbiera się między listkami jest prysznic. W zależności od odmiany może być w miarę silny, ale zawsze musi mieć temperaturę niewiele niższą niż pokojowa. Narażanie na szok może skończyć się odchorowaniem, a w skrajnym przypadku śmiercią.
Zraszanie większości paprotek nie jest obowiązkowe, lecz ten zabieg wpływa pozytywnie na wygląd liści, przyspiesza wzrost i zagęszczenie. Niektóre odmiany jak na przykład zanokcica, w klasycznych pomieszczeniach będzie mieć za sucho i bez zraszania przestanie rosnąć, a nawet może blaknąć aż dojdzie do zasuszania brzegów. Jeśli chcecie ją uprawiać bezproblemowo najlepiej ustawić w pobliżu źródła wody, lecz z dala od ciepła. Idealne miejsce to okolice umywalki, ubikacji albo domowej fontanny, np. dla kota.
Nie znoszą przeciągów, przewiewów i suchego powietrza. Na takie warunki reagują obumieraniem młodych listków i zasychaniem starszych. Nie można ich także narażać na nagłe skoki temperatury ani przymrozki. Część naziemna całkowicie zmarnieje. Śmiało mogą być dekoracją balkonową lub tarasową, ale nie w przewiewnym miejscu.
Gdy ziemia w której rośnie staje się uboższa, warto stosować nawozy dla roślin zielonych, jednak trochę słabsze niż zaleca producent. Trzeba pamiętać że zarówno ich liście jak i korzonki są niezwykle delikatne.
Stanowisko
Zasadniczo to rośliny cieniolubne, chociaż gdy jest zbyt ciemno mogą się wyciągać i słabej rosną. Wyjątkiem są okazy typowe do cienia jak ciemnotka oraz wiele paproci ogrodowych które możemy posadzić na trasie lub balkonie. Dla większości doniczkowych odmian dobre miejsce jest w półcieniu. Z tym że wczesnym rankiem lub późnym wieczorem mogą być wystawione na działanie promieni, dlatego mogą stać na oknach północnych, północno zachodnich i północno wschodnich.
Latem warto zapewnić im temperaturę 18-22°C. Zimą z powodzeniem może być chłodniej 14-15°C. Często popełnianym błędem jest pozostawienie paproci na parapecie nawet gdy rusza sezon grzewczy. Jeśli pod oknami są grzejniki to bardziej niż pewne że z czasem roślina zacznie schnąć. Alternatywą może być nawilżacz powietrza pod paprotką, lub miseczka z wodą. Bezpieczniej jednak będzie zwiększyć odległość pomiędzy źródłem ciepła a liśćmi, minimum 40 cm.
Przesadzanie
Przede wszystkim nie musimy przesadzać ich co roku. Nawet jeśli wypełnią doniczkę, nie będzie im to zbytnio przeszkadzać. Co więcej, niektóre odmiany lubią ścisłe towarzystwo. Odnośnie ziemi nie są zbyt wymagające. Najlepsza jest wartościowa gleba przepuszczalna. Można zrobić samemu mieszankę ziemi żyznej (nie kwaśnej) z piaskiem średnio lub gruboziarnistym w proporcjach 5 do 1. Dla optymalnej jakości podłoża warto dodać pokruszoną skorupkę jajka. Niektórzy twierdzą nawet że między korzenie można wsadzić całe jajko, które z czasem roślina „zje”. Aczkolwiek osobiście tego nie testowaliśmy.
Paprotki posiadają płytki system korzeniowy a niektóre nawet preferują sadzenie na ziemi. Szczególnie domowe, których liście wyrastają z centrum nie znoszą przysypywania środka. Jeśli tak się stanie ale będzie to w miarę płytko, roślina po pewnym czasie sama wydostanie się na wierzch.
Jak wcześniej wspomnieliśmy, nie lubią przelania. Jeśli doskonale radzimy sobie z podlewaniem można pokusić się o całą doniczkę pod warunkiem dania odpowiedniego drenażu na dnie. Bezpieczniej jednak będzie posadzenie do pojemnika z otworami, którymi ucieknie nadmiar wody.
Rozmnażanie paproci
Najpopularniejszy jest podział. Jeśli zauważymy w doniczce kępki zielonych listków oznacza to że nasza roślina się rozmnaża. Poczekajmy aż młode okazy będą miały 6-8 rozwiniętych liści. Sadzonkę można odciąć od korzenia przecinając ziemię pionowo nożem. Jeśli zrobimy to za wcześnie, maleństwo będzie miało trudności z adaptacją i samodzielnym wzrostem. Sadzonki można również uzyskać z tak zwanych „wąsów”, jeśli będą ku temu odpowiednie warunki. Jednak zdarza się to znacznie rzadziej niż tworzenie nowych roślinek z korzeni podziemnych.
Paprocie można również wyhodować z zarodników. Odmiany ogrodowe nie mają z tym większych problemów. Wystarczy że trafią na wilgotne, zacienione miejsce, aczkolwiek pielęgnacja jest bardziej wymagająca niż sadzonek z podziału.
Popularne odmiany paproci
W naszych domach i ogrodach jest wiele gatunków paproci. Niektóre są podobne, inne zupełnie ich nie przypominają. Różnice są zarówno w wyglądzie jak i sposobie uprawy. Być może i Wy macie paproć w domu, chociaż o tym nie wiecie.
Nefrolepis wyniosły zwany inaczej paproć królewska o najbardziej klasycznym pokroju. Uprawiana w domach od pokoleń. Jeśli pamiętacie uroczo zwisające charakterystyczne dla paprotek liście z babcinych szaf to zapewne była ona.
Nie ma szczególnych wymagań. Świetnie sprawuje się na ścianie gdzie będzie mieć rozproszone światło. Lubi wilgotną ziemię, a na przesuszenie szybko reaguje opadaniem liści. Jednak to nie spowoduje jej szybkiej śmierci. Wystarczy odciąć suche elementy i regularnie podlewać. Jeśli jest ciepło, lepiej ją zraszać. W czasie wegetacji dobrze rośnie w ciepłych pomieszczeniach nawet do 23 stopni C, natomiast zimą przechodzi okres spoczynku i dobrze zapewnić jej niższe temperatury, w okolicach 12 ºC .
Zanokcica znana jako języcznik lub ptasie gniazdo. Jej ozdobą są wyjątkowe, podłużne liście. W niektórych odmianach mniej lub bardziej pofalowane. W jej naturalnym środowisku zamieszkuje pnie drzew, opustoszałe ptasie gniazda i inne szczeliny bogate w minerały.
Bardzo wrażliwa na suche powietrze. O ile przesuszenie gleby spowoduje słabszy wzrost, o tyle brak wilgoci w otoczeniu przypłaci obsychaniem brzegów liści, szczególnie lubi spryskiwanie centrum z którego wyrastają młode listki w kształcie pastorałów. Charakterystyczne dla niej jest rośnięcie na ziemi. Nie bez powodu uznana jest za trudną w uprawie.
Niekropień, inaczej adiantum lub złotowłos ma jedne z ciekawszych liści. Są niezwykle delikatne i nieforemnie okrągłe. Tworzą gęste baldachy w pięknym jasnym kolorze. W okresie wzrostu idealna temperatura to około 25 stopni Celsjusza, zimą nieco mniej, około 20. Bardzo lubi wilgotne powietrze i stosunkowo wilgotną ziemię. Chętnie uprawiana w słoikach, gdzie wilgoć i ciepło tworzą doskonałe warunki. Dodatkowo zaletą uprawy w szkle jest brak przeciągów na które roślina jest szczególnie wrażliwa. Nie znosi także przestawiania.
Czy warto mieć paprotkę w domu?
Jest wiele legend i baśni w których paproć i jej kwiat są głównymi bohaterami. Również współcześnie przypisuje się im właściwości lecznicze. Podobno są „empatyczne” do tego stopnia iż gdy choruje jeden z domowników, one oddają mu swoją energię, czasami do tego stopnia iż same marnieją. Właściwościom jakie im się przypisuje jest także neutralizowanie promieniowania urządzeń takich jak TV czy komputer. Zapewne z tego powodu chętnie uprawiane są w biurach, a jako dowód tego twierdzenia wskazuje się ich ładny wygląd. No cóż, prawda jest bardziej banalna. To rośliny ciepłolubne więc chętnie czerpią ciepło z urządzeń.
Na pewno to doskonałe filtry powietrza, a dzięki uroczej, soczystej zieleni są przyjazne dla oka. Jeśli będziemy pamiętali o spryskiwaniu, śmiało można je ulokować w stosunkowo ciemnej sypialni.