Kwiaty kuklika o barwach żółtej, czerwonej, pomarańczowej a czasem białej, choć nie są duże, potrafią pięknie ozdobić późnowiosenne i letnie rabaty. Niektóre gatunki kwitną aż do sierpnia, a wiosenne czasem powtarzają kwitnienie jesienią.
Do rodziny botanicznej, zalicza się mniej więcej 50 odmian kuklika, rosnących przede wszystkim w strefach o umiarkowanym i chłodnym klimacie na obu półkulach. Przykładowo, kuklik chilijski (Geum chiloense) ma swój początek w Chile, a pozostałe gatunki, które są uprawiane, mają swoje korzenie w Azji, Afryce, Nowej Zelandii oraz Ameryce Północnej. Niektóre odmiany kuklików zaadaptowały się do surowych warunków górskich, gdzie zimno zazębia się z pełnym słońcem. W Polsce, w naturalnych warunkach, można spotkać kilka gatunków kuklika, w tym kuklik pospolity o żółtych kwiatach (Geum urbanum). Natomiast kuklik zwisły (Geum rivale), dość często spotykany na łąkach, wzdłuż rzek, strumieni, a także w lasach i na poboczu dróg. Natomiast urocze, drobne kwiaty kuklika szkarłatnego często bywają mylone z poziomkami, próżno jednak czekać na jadalne owoce.
W naturalnych warunkach doszło do krzyżowania kuklika pospolitego i kuklika zwisłego, co zaowocowało powstaniem hybrydy o nazwie kuklik pośredni (Geum ×intermedium). Oprócz tego, istnieje wiele innych hybryd, które powstały w wyniku przypadkowych krzyżówek. Dzięki temu paleta dostępnych kuklików jest stale wzbogacana o nowe formy i barwy kwiatów.
Odmiany ogrodowe
Do ogrodów wybierane są odmiany bardziej ozdobne od swoich dzikich krewnych, np. rozesłany, szkarłatny czy chilijski. Zazwyczaj charakteryzują się niewielkim wzrostem, z wyjątkiem kilku gatunków dorastających do 90-100 cm. Ich sztywne, owłosione łodygi są pokryte również owłosionymi liśćmi o oryginalnym kształcie np. wachlarza. Część z nich tworzy przyziemne rozety. W późnej wiośnie na kuklikach pojawiają się pięciokrotne kwiaty o bardzo wyraźnych pręcikach. Płatki mają kolory żółty, pomarańczowy, czerwony lub brązowy. Po okresie kwitnienia, tworzą się jednonasienne niełupki o unikalnej, haczykowatej strukturze, która umożliwia przyczepienie się do futra zwierząt i jest łatwa do zdmuchnięcia przez wiatr.
Sadzenie i wymagania kuklika
Kukliki najlepiej kupić jako sadzonki w doniczkach, wówczas można je sadzić przez cały sezon wegetacyjny. Najlepiej jednak posadzić je we wczesną jesienią. Zanim przyjdą mrozy, kukliki mają czas, żeby dobrze się zakorzenić i szybko wyrosnąć na wiosnę. Zimą kukliki chowają się do swoich kłączy.
Dobrze rosną zarówno na słońcu, jak i w półcieniu, ale obficiej kwitną na miejscach, gdzie jest dużo słońca. Przy nadmiarze cienia będą ładnie się rozwijać lecz bez wydawania kwiatów. To, w jakiej glebie lubią rosnąć, zależy od rodzaju kuklika. Niektóre, jak na przykład kuklik zwisły, wolą bardzo mokrą ziemię i dobrze znoszą cień.
Dobrze rosną na mokrych łąkach czy przy stawach i strumieniach. Kuklik górski natomiast najlepiej rośnie w glebie, która dobrze przepuszcza wodę i jest na słońcu. Można go znaleźć na skałach, gdzie jego grube korzenie mogą wrastać głęboko. Na szczęście dla większości uprawianych kuklików, zwykła ogrodowa ziemia jest wystarczająca. Ponad to gleba musi dobrze przepuszczać wodę lecz nie być zbyt uboga w składniki odżywcze. Jeśli rośliny są w jednym miejscu wiele lat, dobrze jest nawozić je kompostem, obornikiem granulowanym lub uniwersalnym nawozem. Pomimo tego że zimą rośliny niemal zanikają, zbyt mokre podłoże może być dla nich mordercze. Korzenie i kłącza łatwo gniją w takich warunkach.
Uprawa i nawożenie
Jednym z kluczowych elementów pielęgnacji kuklików jest regularne usuwanie zwiędłych kwiatów. Taka konsekwentna troska prowadzi do znacznie wydłużonego i bardziej intensywnego kwitnienia, a także pomaga roślinie zachować ładny pokrój. Ciekawostką jest, że niektóre odmiany np. kuklik szkarłatny, przy systematycznym ścinaniu pokwiatków, potrafią zakwitnąć po raz drugi jesienią. Wobec nadejścia zimy, warto także usunąć stare, przesuszone i uszkodzone liście, gdyż ich mięsista struktura łatwo zachowuje szkodliwą wilgoć.
Uprawa kuklika nie wymaga nawożenia, gdyż roślinom więcej pożytku daje regularne podlewanie. Dodanie do wody uniwersalnego nawozu do roślin kwitnących może tylko nieznacznie zwiększyć kwitnienie, chociaż nie zaszkodzi. Podsypanie wiosną lekkim nawozem, kompostem lub obornikiem w zupełności wystarczy na rok.
Rozmnażanie
Ważne jest również, aby co trzy lata podzielić i przesadzić rośliny kuklików, co pozwoli uniknąć ich wymarcia. Jeżeli zauważymy, że roślina wysycha w środku kępy, jest to wyraźny sygnał do podjęcia tej czynności. Podział nie stanowi żadnego problemu gdyż kępy łatwo rozdziela się szpadlem a nawet rękami. Przy okazji warto całkowicie usunąć wyschnięte części, pozostawiając jedynie młodsze okraje. Taka praktyka odmładzania pozwoli cieszyć się bujnym kwitnieniem kuklików przez wiele lat.
W sprzyjających warunkach kuklik sam się rozsiewa. Małe sadzonki rosną stosunkowo wolno ale są niezwykle silne i odporniejsze od rośliny matecznej. Niestety hybrydy często nie powtarzają cech pierwotnych co nie oznacza że są mniej urocze.