Konsumpcyjny styl życia wciąż jest modny i trudno go zatrzymać. Zwłaszcza bogate kraje gdzie więcej rzeczy się wymienia niż naprawia doprowadzają do globalnego zaśmiecenia i zastraszająco szybkiego eksploatowania środowiska. Odpowiedzią na destrukcyjny tryb życia są działania proekologiczne które dotyczą środowiska nie zawsze w sposób bezpośredni. Jednym z bardziej rozpoznawalnych jest Zero Waste. Co to konkretnie i jakie ma zastosowanie w naszych domach i wokół nich?
Definicja Zero Waste
Niemal na całym globie prowadzi się działania uświadamiające jak ważna jest troska o naszą planetę. Dotyczy to każdej dziedziny, od eksploatacji zasobów naturalnych, poprzez troskę o środowisko naturalne, odnawialne źródła energii aż po zmniejszanie odpadów nie biodegradowalnych. Od maleńkich gospodarstw domowych po wielkie koncerny. Praktycznie wszystko co ma na celu rozsądne, zdrowe życie nas, zwierząt i roślin można określić Zero Waste. Ograniczenie do minimum marnowania jedzenia, wody, energii (przynajmniej dopóki nie będzie pochodziła z odnawialnych źródeł) i wszystkiego co używamy. Zero Waste po polsku nie ma jednoznacznego tłumaczenia. Z drugiej strony jasność oryginalnej nazwy jest na tyle ogromna iż jest rozpoznawalna już na całym świecie.
Jego prekursorką jest Bea Johnson, autorka książki pod tytułem „Zero Waste Home” i pomimo tego iż pojęcie istniało wcześniej, to dzięki jej książce nabrało rozgłosu. Popularyzacja działań na rzecz świadomego życia w zgodzie z naturą przyczynia się zarówno do ochrony przyrody, zasobów naturalnych ale i nas ludzi. Wprowadzone w odpowiedni sposób potrafi także zaoszczędzić finanse.
Od czego zacząć przygodę z Zero Waste?
Radykalne zmiany nie są ani dobre, ani dobrze przyjmowane. Konieczne jest rozsądnie i gruntownie przemyślenie a następnie wdrażane i jednocześnie obserwowane jak sprawdza się w życiu codziennym. Niektórym przyjdzie to łatwo, inni będą potrzebowali czasu, ale konsekwentne postępowanie prędzej czy później przyniesie pozytywne skutki. Aby łatwiej utrwalać dobre nawyki warto trzymać się zasady 3U: Unikaj zbędnych zakupów, Użyj ponownie, Utylizuj.
Czym jest zasada 3U?
Unikaj zbędnych zakupów. Jakich? Wszystkich. Dla naszego portfela i środowiska tak samo negatywne będzie kupno jedzenia które wyrzucimy, jak i ubrania leżącego miesiącami w szafie. Coś, czego nie potrzebujemy w najbliższej przyszłości, prawdopodobnie nie będzie potrzebne później. Oczywiście wyjątkiem są rzeczy używane sezonowo, aczkolwiek z ich ilością też nie trzeba przesadzać. Po ciężkich latach 80-tych rozwój handlu sprawił że zakupy stały się formą rozrywki. Wiele osób nie zastanawia się czy czegoś naprawdę potrzebuje, ale nabywa pod wpływem chwili, „bo się podoba”, „ktoś znajomy ma”, „tanio było”.
Użyj ponownie. Wyobraźmy sobie taką sytuację; wracasz z zakupów z kolejną reklamówką jednorazową. Masz wyrzuty sumienia że została kupiona, obiecujesz sobie że następnym razem pójdziesz z bawełnianą, a już kupioną reklamówkę (nie porwaną) wyrzucasz. Sytuacja powtarza się kilkukrotnie… a czy wiesz że z powodzeniem możesz iść na zakupy już z kupioną reklamówką. One nie zajmują dużo miejsca, więc śmiało można włożyć do kieszeni i w każdej chwili mieć pod ręką. Ta zasada obejmie również zastąpienie jednorazowych ręczników, klasycznymi ściereczkami kuchennymi, rezygnacja z posiłków i napojów na wynos, na rzecz przygotowywanych w domu i pakowanych w pojemniki wielorazowego użytku a nawet kompostowanie. Zapewne zastanawiacie się jak kompostowanie ma się do ponownego użytku? Owszem ma. Jeżeli już zdarza się niedojadać, produkty przekompostowane, czyli żyzną ziemię z powodzeniem wykorzystasz do roślin w domu, na balkonie czy tarasie.
Utylizowanie. Pomimo tego że wydaje się najprostsze, wcale takie nie jest. To głównie za sprawą firm i procesu utylizacyjnego który nie jest w Polsce sprawny. Uczciwa segregacja śmieci z pewnością jest na Was plus, ale jeśli chcecie być pewni że przynajmniej część jest ponownie przetworzona sami zanoście je do punktów skupu surowców wtórnych. Zarobek z tego niemal żaden, ale korzyść dla przyrody ogromna. Skupy złomu chętnie przyjmują puszki (pamiętajcie o segregacji, gdyż różne stopy mają różne ceny) a niektóre folię i makulaturę a nawet szkło. Nawet jeśli nie oferują odbioru, to pokierują gdzie się z danym materiałem udać.
Dajmy dzieciom i młodzieży przykład
Wprowadzanie zasad Zero Waste dla wszystkich domowników jednocześnie było by najlepsze. Niestety, rezygnacja z niektórych nawyków bywa trudna i żmudna, dlatego rodzice powinni być uparcie trzymać się zmian i sukcesywnie wdrażać w nie kolejnych domowników. Im wcześniej sami się do nich przyzwyczaimy tym prędzej będziemy dobrym przykładem. Zarówno przez naturalne działanie, ale i pokazywanie że jest to dobre i przyjemne. Po pewnym czasie sami będziecie zdumieni jakie to proste.
Przykłady zachowania Zero Waste
- ograniczanie woreczków i reklamówek na zakupach; Tak, to jest możliwe. Kupując np. kiść bananów lub jednego owocu (warzywa), nie musisz pakować ich w woreczki, nawet jeśli obowiązkowe jest ich ważenie. Wystarczy że naklejkę z wagą i ceną nakleisz bezpośrednio na produkt. Do towarów które wymagają woreczka z powodzeniem możesz użyć własnego z siateczki. Torby wielorazowego użytku to już standard.
- produkty odpowiedniej wielkości. Kupowanie w opakowaniach zbiorczych to świetna sprawa jeżeli na pewno ich potrzebujesz. Dzięki temu możesz nie tylko zmniejszyć ilość śmieci (opakowań) ale również pieniądze. Natomiast gdy kuszą promocje typu „kup więcej – zapłać mniej” nie zawsze wychodzą ekonomicznie i ekologicznie, zwłaszcza gdy kolejny produkt wyrzucisz. Jeśli chcesz kupić taniej, ale nie potrzebujesz drugiej rzeczy, zrób z kimś zakupy.
- nie wyrzucaj dobrych rzeczy do śmietnika; Bywa że potrzebujemy rzeczy, przedmiotów lub urządzeń większych, nowocześniejszych bardziej funkcyjnych chociaż te które posiadamy nie są złe. Jeśli staje się zbędne postarajmy się to sprzedać, jeżeli jest to trudne lub nieopłacalne, zapytajmy czy ktoś tego nie potrzebuje. Wbrew pozorom to co nam zawadza innym bywa bardzo przydatne.
- oszczędzajmy wodę; Łatwiej powiedzieć niż zrobić, ale zawsze warto próbować. Zamontowanie napowietrzaczy wody na pewno ograniczy jej zużycie a jednocześnie sprawi że będzie płynąć pod większym ciśnieniem. Przy okazji remontu łazienki zastosujmy ekonomiczne urządzenia jak na przykład spłuczka z dwiema opcjami spuszczania wody czy zwiększająca ciśnienie dysza prysznicowa. Przy ostatniej dobrze jeśli ma kilka opcji ustawień.
- kupując sprzęt AGD sprawdźmy czy jest energooszczędny a także dopasowany do naszych potrzeb; Zbyt duża pralka zapewne będzie po części pracowała „na pusto”, za mała wymusi częste pranie. To samo dotyczy zmywarki, odkurzaczy itp.
- oszczędzajmy prąd; tak długo, jak będzie przewaga elektrowni węglowych, marnowanie prądu będzie szkodliwe dla przyrody
- używanie termosów; Czy wiecie że dużo energii marnujemy na przygotowywanie posiłków? Tyle samo, a może i więcej idzie na podgrzanie. Ileż razy zdarza się nie wypić gorącej kawy i po dłuższej chwili robić następną, albo podgrzewać jedzenie w mikrofalówce. Ani to ekonomiczne, ani zdrowe. Termosy nie bez powodu wracają do łask, zarówno do posiłków jak i napojów. Pamiętajmy że również utrzymują one zimną temperaturę, więc są idealne na wyjścia i do pracy.
- uprawa roślin; Idealnie byłoby gdyby każdy miał przynajmniej swoje warzywa, jednak w większości przypadków to nierealne. Za to jak najbardziej każdy może uprawiać zioła i kwiaty doniczkowe. Ich posiadanie w domu przyczynia się do produkcji tlenu, filtracji powietrza a nawet oczyszczania go z przykrych zapachów. Szczególnie rośliny kwitnące nawet nie pachnące neutralizują zapachy odzwierzęce. Dzięki temu nie trzeba używać sztucznych odświeżaczy powietrza. Obecność zielonych przyjaciół to również lepsze samopoczucie. Potrzebujemy żywych kolorów zwłaszcza gdy brakuje nam ich za oknami.
Radykalne zmiany nie są potrzebne
Żyjemy szybko i konsumpcyjne. Wydaje się że brakiem czasu usprawiedliwimy brak troski o planetę, do tego dochodzi obawa że inne życie nie będzie nam na rękę. Opamiętanie przychodzi dopiero gdy zaczyna dziać się coś złego, przeważnie niestety jest już za późno na zmiany czy ratunek. Pamiętajmy że każda próba poprawy jest lepsza niż ciągłe, złe działanie. W następnych artykułach będziemy Wam przybliżać rozwiązania Zero Waste.